ایران بازار گاز ترکیه را از دست می‌دهد؟

به گزارش رصد انرژی ، جواد اوجی، وزیر نفت، روزهای ابتدایی بهمن‌ماه امسال به‌منظور مذاکره بر سر محورهای همکاری‌های تهران و آنکارا در حوزه انرژی به‌ویژه تمدید قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه و آغاز مذاکرات برای افزایش صادرات گاز به این کشور سفر کرد و بلافاصله پس از آن، در حضور رؤسای‌ جمهوری ایران و ترکیه، سند همکاری تهران و آنکارا در حوزه انرژی امضا شد.

اگرچه “افزایش صادرات و سوآپ گاز بین ایران و ترکمنستان و ترکیه” یکی از محورهای مورد توافق دو کشور در دیدار روسای جمهوری بود، اما به نظر می‌رسد چشم‌انداز تمدید قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه، چشم‌انداز روشنی نیست.

قرارداد صادرات گاز ایران به این کشور در سال ۱۹۹۶ به امضای دو طرف رسید و از سال ۲۰۰۱ اجرایی شد. بر طبق این قرارداد ایران تا سال ۲۰۲۶ باید روزانه ۲۷ میلیون متر مکعب گاز به این کشور صادر کند.

صادرات گاز ایران به ترکیه همواره با مشکلات عدیده ­ای روبه­ رو بوده؛ قیمت و کیفیت گاز وارداتی بارها مورد مناقشه طرفین بوده است. به همین دلیل این کشور بارها به بهانه قیمت بالای گاز ایران نسبت به روسیه و آذربایجان، به دیوان بین المللی شکایت کرده و در برخی موارد توانسته ادعای خود را برای قضات به اثبات برساند و ایران را محکوم به پرداخت خسارت کند.

با وجود فراز و نشیب‌های بسیار در روند سالهای اجرای قرارداد ۲۵ ساله گاز به این کشور، هیچ‌گاه شاهد قطع کامل و یا کاهش قابل توجه صادرات گاز به این کشور، همچون سال ۲۰۲۳ نبودیم. در این سال، در مواقعی صادرات گاز به‌طور کلی متوقف شد و در مجموع، آمارهای یورو استات نشان می‌دهد صادرات گاز ایران به ترکیه در سال ۲۰۲۳ با کاهش ۴۲درصدی نسبت به سال قبل از آن به ۵.۴میلیارد مترمکعب رسیده است. این میزان در سال‌ ۲۰۲۲ بالغ بر ۹ میلیارد و ۴۰۰ میلیون مترمکعب و در طی سالهای قبل از آن، حتی به ۱۰ میلیارد مترمکعب نیز رسیده بود.

درحالی به سال‌های آخر اجرای قرارداد گازی ایران و ترکیه می‌رسیم که این کشور، اقدامات متعددی را برای افزایش خرید گاز از آذربایجان و روسیه انجام داده و در همکاری نزدیک بوتاش ترکیه و گازپروم روسیه، پیشنهادات جذابی به ترک‌ها برای جایگزینی گاز روسیه با ایران شده است.

با طرح پیشنهادی روسیه، ترکیه قرار است به چهارراه گازی منطقه تبدیل شود و در این صورت، وابستگی ترکیه به خرید گاز از ایران به حداقل خواهد رسید.

از سوی دیگر، در طی سالهای اخیر، منابع جدید گازی در ترکیه کشف شده و عملیات اجرایی توسعه میادین گازی در این کشور در حال انجام است.

میدان گازی ساکاریا در ۱۷۰ کیلومتری سواحل ترکیه در دریای سیاه، ماه اوت ۲۰۲۰ کشف شد و عملیات اکتشافی بعدی نشان داد که این میدان ۶۵۰ میلیارد متر مکعب ذخایر گازی دارد. ترکیه بلافاصله فعالیت‌های مهندسی را آغاز کرد و تنها سه ماه بعد از کشف میدان، عملیات توسعه آن نیز آغاز شد و در سال ۲۰۲۳، ترکیه برای اولین بار، به تولیدکننده گاز تبدیل شد.

انتهای پیام/