اعطای مدال برنز مسابقات نوآوری کمیسیون بین المللی سدهای بزرگ به یک شرکت ایرانی

به گزارش رصد انرژی ، در پی نشست کمیته ارزیابی جوایز نوآوری کمیسیون بین المللی سدهای بزرگ جهان در سال ۲۰۲۱، عنوان سوم جهانی و مدال برنز به جامعه مهندسی ایران و شرکت دانش بنیان مهاب قدس اعطا گردید.

این افتخار برای راه کار علمی ارائه شده در طرح نجات بخشی چشمه بل به متخصصان شرکت مهاب قدس و جامعه مهندسی ایران اعطا شد.

جایزه رسمی این مسابقات اخیرا در خلال برگزاری بیست و هفتمین کنگره کمیسیون بین المللی سدهای بزرگ جهان در کشور فرانسه به اعضای تیم شرکت مهاب قدس اهدا شد.

طرح انتقال دهانه چشمه بل به تراز بالاتر به منظور حفظ این کنجینه ارزشمند ملی توسط ناصر ترکش دوز، حسن شفاعت طلب و خشایار سلگی ارائه گردید و توانست بعد از کشور فرانسه و چین، عنوان سوم طرح خلاقیت و نوآوری در صنعت سدسازی دنیا را کسب نماید.

چشمه بل، چشمه‌ای خروشان و زلال، یکی از پاک‌ترین و باکیفیت‌ترین چشمه‌های آب معدنی کشور با میانگین آبدهی بالغ بر 2000 لیتر بر ثانیه در غرب کشور، در شهرستان پاوه و مرز دو استان کرمانشاه و کردستان قرار گرفته است.

از آنجا که موقعیت چشمه در مخزن سد داریان قرار داشت، پس از آبگیری این سد، در زیر ستون آبی با ارتفاع 100 متر غرقاب می‌شد و این منبع طبیعی خدادادی و ارزشمند از بین می‌رفت.

با توجه به اهمیت این موضوع و تعهد صنعت آب کشور در قبال آن، طرحی با عنوان نجات بخشی چشمه بل تعریف شد و در فروردین سال 1389 از سوی کارفرمای طرح سد داریان (شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران) به شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس محول گردید.

پس از آن، شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس به حکم وظیفه مهندسی، تمام همت و توان فنی و دانش کارشناسی خود را برای شناخت دقیق و موشکافانه از ظرایط زمین شناسی، شناسایی مجاری طبیعی وزیرزمینی جشمه بل به کار گرفته تا با درک صحیح از مسئله راهکاری علمی و کارآمد برای نجات چشمه ارائه دهد.

مطالعات انجام شده در محل خروجی چشمه بل (که شامل حفاری گمانه‌های مختلف، گالری یا تونل زنی‌های مختلف، عملیات ژئوفیزیک و همچنین غواصی بود) نشان داد که حدود 40 متر پایین تر از تراز چشمه مجرایی به شکل تونلی طبیعی با قطری بین 3 تا 4 متر آب را از دل سنگ‌های آهک‌های کارستی به شکل سیفونی به سمت خروجی چشمه هدایت می‌کند و سنگ اطراف مجرای طبیعی نیز سنگی صخت و نفوذناپذیر بود.

در این مطالعات 2 دهانه خشک قدیمی مربوط به زمان‌های گذشته یکی در ارتفاع حدود 52 متر و دیگری در ترازی حدود 28 متر بالاتر از چشمه بل شناسایی شد.

این نشانه‌ها حاکی از آن بود که اگر بتوان گلوگاه چشمه را در محلی مناسب در دل زمین مسدود نمود، این امکان وجود خواهد داشت که بتوان مانند گذشته آب چشمه را به ترازهایی بالاتر و حتی بالاتر از تراز دریاچه سد دارین انتقال داد و چشمه را از خطر غرقاب شدن و نابودی نجات داد.

گواه دیگر بر این ادعا، تغذیه چشمه بل از ارتفاعات برفگیر کوهستانی با ترازهایی بین 2000 تا 3000 متر بالاتر از سطح دریا بود که نشان می داد آبخوان این چشمه به دلیل قرارگیری در ترازهایی بسیار بالاتر از تراز دریاچه سد داریان، این پتانسیل را دارد که بر تراز دریاچه سد داریان غلبه کند. به عبارت دیگر، آبخوان چشمه توان ایجاد فشار آب لازم، برای خروج آب یا انتقال آن به ترازی بالاتر از دریاچه سد داریان را دارد، با این شرط که بتوان در محل مناسبی مسیر جریان به سمت مظهر طبیعی را مسدود و آب را به نقطه ای بالاتر و خارج از دریاچه سد انتقال داد.

نهایتا مجرای طبیعی که به پشتوانه مطالعاتی دقیق و کم نظیر شناسایی شده بود، قبل از رسیدن آب به مظهر طبیعی چشمه از طریق حفاری یک شفت یا چاهی به قطر 2 متر در دل سنگ، در عمق 40 متری زیرزمین با بتن مسدود شد. سپس آب چشمه وارد لوله هایی فلزی شد که در داخل این شفت قرار داده شده بود. در ادامه توسط یک تونل افقی و سپس یک شفت قائم 110 متری که آنها نیز در دل کوه حفاری شده بودند، با طرحی کاملا خلاقانه و ابتکاری، کل آب چشمه بدون پمپاژ و صرفاً با استفاده از فشار طبیعی آبخوان، در خرداد ماه 1394 به ارتفاعی حدود 118 متر بالاتر از مظهر طبیعی خود و خارج از مخزن داریان انتقال یافت.

عملیات نجات چشمه بل صرفا متکی بر دانش و توان داخلی انجام شده است و می توان اظهار داشت که یک دستاورد بزرگ و تجربه منحصر به فرد در کشور محسوب می شود.

مطالعات احیا و علاج بخشی چشمه بل نتیجه تلاش های 9 ساله مهاب قدس بوده که علاوه بر کم نظیر بودن ابعاد فنی، به دلیل توجه به ملاحظات اجتماعی، به عنوان نمادی از مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت مهاب قدس نیز به شمار می‌آید.

انتهای پیام/