ضرورت تغییر نقش دولت از مجری‌گری به سیاست‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر/ پول در ایران هست، اولویت‌بندی لازم است

به گزارش رصد انرژی ، بیست‌ویکمین نشست خبری رصد انرژی با حضور “جعفر محمدنژاد سیگارودی” معاون سرمایه‌گذاری سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق ایران و “سید هاشم اورعی” استاد تمام دانشگاه شریف و رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران با موضوع “موانع توسعه تجدیدپذیرها” برگزار شد.

ناترازی انرژی نتیجه مردودشدن سیاست‌گذاری‌های ما در بخش انرژی است

سیدهاشم اورعی، استاد دانشگاه شریف و رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران در این نشست اظهار داشت: در زمینه انرژی ما مردود شده‌ایم و نتیجه این مردود شدن در سیاست‌گذاری‌ها، در ناترازی انرژی خودش را نشان داده است.

وی افزود: اگرچه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در سال‌های اخیر رشد داشته؛ اما در نگاه کلان، بعد از این همه سال تازه به ظرفیت منصوبه 3200 مگاوات رسیده‌ایم، ظرفیتی که اگر طی دو دهه گذشته اقئامات موثرتری صورت می‌گرفت،باید بسیار بیش از اینها بود.

اورعی با بیان اینکه “ظرفیت منصوبه انرژی‌های تجدیدپذیر ایران 3200 مگاوات است اما ظرفیت عملی تولید حدود یک چهارم این رقم است”، گفت: ظرفیت واقعی تولید حدود یک‌چهارم ظرفیت منصوبه است و این از راندمان نیروگاه‌های خورشیدی و ظرفیت تولید واقعی آن نشأت می‌گیرد.

یک‌چهارم ظرفیت منوصبه تولید واقعی از برق خورشیدی است

وی ادامه داد: یعنی اگر با فرض آنکه به هدف احداث و بهره‌برداری از 11 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر تا تابستان سال آینده یا پایان سال 1405 برسیم، در واقع یک‌چهارم این ظرفیت به ظرفیت عملی تولید برق افزوده‌ایم.

این استاد دانشگاه با انتقاد از اینکه دولت بیشتر به جای سیاست‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، نقش مجری و توسعه دهنده را ایفا می‌کند، گفت: دولت باید به سیاست‌گذاری بپردازد و کار اجرا و تصدی گری را به بخش خصوصی محول کند، وقتی دولت درگیر اجرا می‌شود، از تمرکز بر سیاست‌گذاری بازمی‌ماند.

وی افزود: باید در مورد سبد انرژی کشور بازنگری جدی کرد؛ سبد انرژی ما ایرادات جدی دارد و اینکه امروز 90 درصد تأمین برق ایران وابسته به گاز است، همین ایراد اساسی است.

نگران سومین اشتباه در سیاست‌گذاری انرژی هستیم

اورعی با بیان اینکه “فرهنگ آینده‌نگر نداریم و دو اشتباه بزرگ در سبد انژری کشور مرتکب شده‌ایم”، گفت: اول آنکه 14 درصد از ظرفیت اسمی تولید برق را در نیروگاه‌های برق آبی قرار داده ایم که در تابستان سال جاری فقط 4 درصد از تولید برق کشور را برق آبی‌ها انجام دادند.

وی ادامه داد: ایراد دوم در گذاشتن همه تخم‌مرغ‌هایمان در نیروگاه‌های حرارتی است و نتیجه آن وابستگی 90 درصدی تولید برق به گاز است و تازه فهمیدیم گاز نداریم و باید سبد انرژی را متنوع کنیم.

رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران خاطرنشان کرد: من نگران بروز اشتباه سوم هستم و آن این است که تمام تخم‌مرغ‌هایمان را در سبد نیروگاه‌های خورشیدی بگذاریم.

وی افزود: امروز در میانه دوران گذار انرژی هستیم و امروز توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر برای ایران یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است اما باید توجه داشته باشیم که توسعه صرفا نیروگاه‌های خورشیدی نمی‌تواند رفع‌کننده ناترازی برق ما باشد.

ناترازی برق بین 20 تا 25 هزار مگاوات است

اورعی با بیان اینکه “ناترازی برق چیزی در حدود 20 تا 25 هزار مگاوات است”، گفت: یک‌ساله و دو ساله نمی‌توان ناترازی برق را رفع کرد و اگر کسی از رفع ناترازی برق تا تابستان سال آینذده خبر می‌دهد، بدون شک درحال ارائه گزاره اشتباه به جامعه است.

وی ادامه داد: ناترازی برق را باید با سیاست‌گذاری درست، در یک بازه زمانی 10 ساله مدیریت و کنترل کرد و نقشه راه درست، توسعه همزمان نیروگاه‌های خورشیدی و بادی است.

استاد دانشگاه شریف با بیان اینکه ظرفیت اسمی تولید برق تجدیدپذیر سهمی سه درصدی از ظرفیت اسمی تولید برق کشور دارد اما میزان تولید عملی برق تجدیدپذیر سهمی یک‌درصدی از تولید برق کشور دارد”، گفت: در هفدهم ژوئن امسال، 100 درصد تولید برق کشور پرتقال با انرژی تجدیدپذیر بود و دانمارک 65درصد برق مصرفی خود را از نیروگاه های بادی تأمین می‌کند، اما رد ایرن تولید برق از محل نیروگاه‌های بادی و خورشیدی مجموعا یک‌درصد است.

وی افزود: انتخاب دیگری جز توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی در بخش انرژی کشور نداریم، اما باید مسیر را درست برویم.

مانع اصلی توسعه تجدیدپذیرها “دولت” است

اورعی تصریح کرد: مانع اصلی توسعه تجدیدپذیرها و مانع اصلی کندی در روند توسعه آنها، دولت است؛ هر وقت دولت کاری را انجام دهد، آن‌کار خراب می‌شود، طولانی می‌شود و بی‌کیفیت اجرا می‌شود؛ اما وقتی از توان بخش خصوصی و مردم استفاده شود، آن کار به سرانجام می‌رسد.

وی ادامه داد: عدم تخصیص ارز و ندادن پول توسط بانک مرکزی بدون شک یکی از موانع توسعه تجدیدپذیرهاست و عامل کندی روند اجرای پروژه‌هاست اما اینکه بگوییم در کشور پول نیست، استدلال درستی نیست، در کشور پول هست اما باید تخصیص آن با اولویت درست انجام شود.

این استاد دانشگاه شریف خاطرنشان کرد: وقتی برای پیش ثبت‌نام خرید چند هزار خودرو، 4.5 میلیون نفر پول واریز می‌کنند، یعنی پول در کشور هست، اما تزریق این پول به توسعه تجدیدپذیرها در اولویت دولت و مردم نیست؛ ما باید توسعه تجدیدپذیرها را در اولویت قرار دهیم.

وی افزود: علت‌العلل عدم توفیق کشور در توسعه تجدیدپذیرها تا امروز این بوده که همه چیز در دستان ناتوان دولت بوده است و تا زمانی که در روش‌ها و دیدگاه خود بازنگری نکنیم، این مسیر محکوم به شکست است.

اورعی اذعان داشت: در شرایطی که وزارت نفت ما دنبال بخاری سازی و جایگزینی بخاری و وزارت نیرو دنبال کولرسازی و جایگزینی آن است، مشکلات انرژی حل نمی‌شود؛ باید این‌کارها به بخش خصوصی واگذار شود و وزارت نفت و نیرو، تمرکز خود را بر سیاست‌گذاری آینده محور بگذارند.

با 95 هزار مگاوات مجوز و 3200 مگاوات ظرفیت منصوبه؛ یک‌جای کار می‌لنگد

وی ادامه داد: وقتی ظرفیت منصوبه نیروگاه‌های تجدیدپذیر 3200 مگاوات و میزان مجوز کاغذی که دست سرمایه‌گذاران است 95 هزار مگاوات است، یعنی یک جای کار می‌لنگد و توسعه کند پیش می‌رود و ارزش آن 95 هزار مگاوات مجوز به‌اجرا نرسیده، کمتر از کاغذی است که برای نوشتن آن صرف شده است.

رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران با بیان اینکه باید تمرکزمان را بر توسعه درست نیروگاه‌های تجدیدپذیر بگذاریم، گفت: مدل درست توسعه، انرگی‌های تجدیدپذیر به‌علاوه ذخیره‌سازی به علاوه شبکه هوشمند است.

وی افزود: متأسفانه تفکر مدیران بخش برق، اغلب بر روش سنتی کهتوسعه نیروگاه‌های فسیلی بدون ذخیره‌سازی است عادت کرده و برای این تغییر رویکرد و نگاه، باید کار کنیم.

اورعی با بیان اینکه “مشکل نیروگاه‌های خورشیدی عدم تطابق تولید با زمان تقاضاست”، گفت: خورشیدی در بهترین حالت می تواند پیک ظهر را پوشش دهد، اما برای پیک دوم که غروب به بعد است باید از نیروگاه‌های بادی استفاده کنیم؛ این مدل ترکیبی از توسعه بادی و توسعه خورشیدی، جواب‌گوی تقاضاست.

وی ادامه داد: در بخش ذخیره‌سازی عملا کاری نکرده‌ایم و با تکنولوژی امروز، ذخیره‌سازی با استفاده از باطری‌ها بسیار گران است؛ اما در یک‌دهه آینده یک تحول عظیم تکنولوژی در بخش ذخیره‌سازی برق در جهان صورت خواهد گرفت که هزینه آن را کاهش می‌دهد.

آغاز ابطال 20 هزار مگاوات مجوز و قرارداد غیرفعال توسعه تجدیدپذیرها

در ادامه این نشست، جعفر محمدنژاد سیگارودی، معاون سرمایه‌گذاری ساتبا اظهار داشت: اینکه امروز دچار ناترازی انرژی هستیم، به تصمیمات غلط گذشته باز‌می‌گردد و حتی تصمیماتی که باید در زمانی مشخص می‌گرفتیم و نگرفتیم.

وی افزود: امروز در یک مرحله گذار از انرژی فسیلی به تجدیدپذیر هستیم؛ دنیا این مسیر را به‌درستی رفته و در طی سال گذشته میلادی، 90درصدی توسعه ظرفیت تولید برق جهان، در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر بوده است.

محمدنژاد با بیان اینکه “ناترازی برق چیزی در حدود 22 تا 23 هزار مگاوات است”، گفت: اینکه انتظار داشته باشیم تمام ناترازی برق را با احداث نیروگاه‌های خورشیدی برطرف کنیم، انتظار درستی نیست؛ مگر اینکه به ازای هر یک‌مگاوات نیروگاه خورشیدی، معادل یا بیشتر از آن، ظرفیت ذخیره‌سازی ایجاد کنیم که سرمایه‌گذاری بسیاری زیادی را می‌طلبد؛ البته با بررسی روند جهانی، این پیش‌بینی را دارم که ظرفی 2 یا 3 سال آینده، تحولی بزرگ در تکنولوژی ذخیره‌سازی برق در جهان رخ خواهد داد که به کاهش قابل توجه قیمت تمام شده ذخیره‌سازها می‌انجامد.

46 درصد از برق جهان از نیروگاه‌های تجدیدپذیر تأمین می‌شود

وی ادامه داد: متوسط تأمین برق جهان از محل نیروگاه‌های تجدیدپذیر، 46 درصد است و ما با وجود 13 هزار مگاوات ظرفیت تولید انرژی برق‌‌آبی و 3200 مگاوات ظرفیت تولید تجدیدپذیرها، حدود 15 درصد از برق تولیدی کشور از محل انرژی پاک و تجدیدپذیر است که هنوز با متوسط دنیا فاصله معناداری داریم.

معاون سرمایه‌گذاری ساتبا خاطرنشان کرد: از سال 95 تا امروز، حتی یک کیلووات نیروگاه تجدیدپذیر دولتی در کشور ساخته نشده است، نیروگاه دولتی تعریف مشخص دارد، یعنی نیروگاهی که توسط دولت احداث شده و برقش رایگان به شبکه برق تزریق می‌شود.

وی افزود: از سال 95 در مجموعه ساتبا با امضای قراردادهای BOO از ظرفیت مردم و بخش خصوصی برای توسعه تجدیدپذیرها استفاده کردیم و در این زمینه کار مطالعاتی گسترده‌ای بر روی 70 کشور دنیا انجام شد و به این جمع‌بندی رسیدیم که اغلب کشورها برای توسعه تجدیدپذیرها، با روش‌هایی چون اعمال مشوق‌ها و خرید تضمینی برق، به توفیقاتی دست یافتند.

صندوق توسعه ملی برای اولین بار وارد مشارکت با بخش خصوصی در توسعه تجدیدپذیرها شد

محمدنژاد با بیان اینکه “ما هم معتقدیم دولت کار را گران، کُند و بی‌کیفیت انجام می‌دهد و باید برای بهره‌وری بیشتر سراغ مردم و بخش خصوصی رفت”، گفت: نزدیک به 100 هزار مگاوات مجوز و پروانه برای احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر صادر کرده‌ایم و بیش از 19 هزار مگاوات قرارداد اجرایی داریم که عمده آن با عرضه برق تولیدی در تابلوی سبز بورس انرژی است.

معاون سرمایه‌گذاری ساتبا با بیان اینکه ساتبا طی 10 سال گذشته در زمینه توسعه تجدیدپذیرها سیاست‌گذاری کرده است، گفت: برای اولین بار برای 7000 مگاوات پروژه بخش خصوصی، صندوق توسعه ملی را وارد مشارکت با بخش خصوصی کردیم که کار بزرگی است.

وی ادامه داد: روند توسعه تجدیدپذیرها در ایران مطابق روش‌های جهانی است، با تجهیزاتی با کیفیت بالا، با راندمان 23 – 24 درصدی مشابه تجهیزاتی که در کشورهای دیگر نصب می‌شود.

محمدنژاد در پاسخ به تعیین تکلیف مجوزهای به اجرا نرسیده گفت: این‌طور نیست که ظرفیت‌های توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور را معطل افرادی کنیم که مجوز گرفته‌اند، فرآیند ابطال مجوزها و حتی قراردادهایی که فعال نشده‌اند را شروع کرده‌ایم و ابطال 20 هزار مگاوات مجوز و قرارداد غیرفعال، شروع شده است.

وی افزود: ساخت 3000 مگاوات نیروگاه انشعابی در زیر خط شبکه‌های توزیع شروع شده که می‌تواند این نیروگاه‌های 3 مگاواتی، کمک شایان توجهی به پایداری تولید برق شبکه کند.

ترسیم مسیر جدید با گمرک برای ترخیص زودتر تجهیزات نیروگاه‌های تجدیدپذیر

معاون سرمایه‌گذاری ساتبا موضوع تجهیزات را یکی از موانع تسریع در روند توسعه تجدیدپذیرها دانست و گفت: وزارت صمت به تجهیزات نیروگاه‌های تجدیدپذیر اولویت قائل نبود اما برای غذای سگ و گربه اولویت قائل می‌شد؛ اما امروز این روند اصلاح شده و پنل و تجهیزات تاحدودی در اولویت قرار گرفته و حتی با گمرک مسیری را ترسیم کرده ایم که سرمایه گذارانی که با ساتبا قرارداد دارند، برای واردات تجهیزات حتی یک‌روز در گمرک معطل ترخیص نمانند.

وی ادامه داد: ظرفیت تولید داخل برای تأمین تجهیزات به‌کار گرفته شده اما این ظرفیت در مقابل برنامه‌های توسعه‌ای تجدیدپذیرها، کافی نبود، از اینرو ساتبا برای تأمین تجهیزات ورود کرد تا پروژه‌ها کمتر معطل تجهیزات بمانند؛ و تجهیزاتی با کیفیت بالا با 25 تا 30درصد ارزان‌تر از بخش خصوصی، به مردم و سرمایه‌گذاران تحویل شد.

توسعه نیروگاه‌های بادی سرعت گرفت

محمدنژاد با بیان اینکه “برآورد شده سال 2050 وابستگی به سوخت‌های فسیلی در جهان به صفر می‌رسد”، گفت: تنها در طی دو سال، ظرفیت منصوبه تولید برق خورشیدی در جهان دو برابر شده و توسعه تجدیدپذیرها در کل جهان شتاب گرفته است.

وی افزود: در ایران هم به همین اندازه که امروز در توسعه نیروگاه‌های خورشیدی کار می‌کنیم در توسعه نیروگاه‌های بادی هم ورود کرده‌ایم و یک ظرفیت 1000 مگاواتی در فاز اول در بخش نیروگاه‌های بادی به مدار بهره‌برداری وارد خواهد شد.

معاون سرمایه‌گذاری ساتبا خاطرنشان کرد: برق بادی در کنار برق خورشیدی می‌تواند نمودار تولید برق پایدار را در طول شبانه‌روز صاف‌تر کند.

انتهای پیام/