ضرورت علاج‌بخشی برای پروژه “علاج‌بخشی سد لار”

به گزارش رصد انرژی ، سد لار یکی از پنج سد اصلی تأمین آب شرب تهران است که سالهاست با معضل فرار آب مواجه است.

عملیات اجرایی این سد در سال ۱۳۵۳ به وسیله شرکتی ایتالیایی آغاز و در اردیبهشت ۱۳۵۹ آبگیری شد. با آبگیری از سد، فرار آب از مخزن آن مشهود شده و با انجام مطالعات و بررسی های متعدد مشخص شد که آب از مجاری طبیعی موجود در دریاچه سد نشت کرده و به صورت چشمه هایی حدود ده کیلومتری پایین دست سد با دبی تا ۱۴ مترمکعب در ثانیه ظاهر می شود.

درواقع سد لار با فرار شدید آب مواجه شده و آبی که باید پشت این سد ذخیره می‌شد به‌صورت چشمه‌هایی کیلومترها بعد از سد، فرار کرده و به رودخانه هراز جاری شده و به دریای خزر می‌ریزد.

برآورد بلند مدت (۳۰ ساله) نشان می دهد که حداقل فرار آب از مخزن سد لار ۳ مترمکعب در ثانیه و حداکثر آن حدود ۱۳ تا ۱۴ مترمکعب در ثانیه است. متوسط فرار آب این سد در طول سال حدود ۷ مترمکعب در ثانیه برآورد می شود. از اینرو، به طور متوسط در یک ۲۴ ساعت، حدود ۶۰۵ هزار مترمکعب آب از مخزن سد لار به پایین دست نشت می کند. این رقم در طول یکسال رقمی بین ۲۲۰ میلیون مترمکعب تا ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب شیرین را شامل می شود که رقم بسیار بزرگی است. هیچ سدی در دنیا تاکنون این میزان فرار آب نداشته و در این خصوص سد لار رکورد فرار آب را در بین سدهای دنیا از آن خود کرده است.

طرحی به نام طرح مطالعه و علاج بخشی سد لار برای جلوگیری از فرار آب این سد تعریف شده که قدمت آن به سال ۸۸ می‌رسد. بر اساس مجوز تخصیص آب سد لار در آبان‌ماه سال ۹۴، سهمیه آب تهران از سد لار به میزان ۳۳۰ میلیون متر مکعب در سال تعیین شده است که در حال حاضر سد لار و تاسیسات جانبی قادر است بطور متوسط ۱۷۰ میلیون متر مکعب در سال به صورت پمپاژ به منطقه کلان منتقل کند.

با توجه به اختلاف بین میزان آب انتقالی با آب تخصیص داده شده و از سوی دیگر پایین بودن ضریب اطمینان در راستای تامین آب مطمئن و مدیریت منابع آب در مواقع خشکسالی لازم بود تمهیداتی برای انتقال بقیه آب از سد لار و پیاده‌سازی راهکاری جایگزین اندیشیده شود که در نهایت احداث ۲۸ کیلومتر تونل در دل رشته‌کوه البرز و ایجاد مسیری برای انتقال ثقلی آب از مخزن سد لار به منطقه کلان و مخزن سد لتیان در دستور کار قرار گرفت.

یکی از دلایلی که سالها اجرای طرح علاج‌بخشی سد لار به تأخیر افتاد، عدم توجه دولت‌های وقت به اهمیت این پروژه بود. این پروژه مهم عملا از سال ۹۶ تا ۹۹ با پیشرفت ۳۸درصدی متوقف مانده بود، اما از سال ۹۹ مجددا فعال شد و توسط قرارگاه خاتم‌الانبیاء (ص) احداث تونل در اعماق رشته‌کوه البرز دنبال شد تا اینکه در دی‌ماه سال گذشته اعلام شد که از مجموع ۲۸ کیلومتر تونلی که به صورت شبانه‌روزی در دل کوه‌های رشته کوه البرز در حال حفاری است، قریب به ۸٫۵ کیلومتر حفاری شده و ۱۹ کیلومتر دیگر باقی مانده است.

محمد رستمی، مدیرعامل هلدینگ نیروی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا(ص) دی‌ماه سال گذشته در این خصوص گفت: “در صورت تأمین مالی ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ میلیارد تومانی، تا پایان سال ۱۴۰۴ پروژه مهم انتقال آب سد لار به لتیان که از فرار آب سد لار جلوگیری می‌کند، به‌بهره‌برداری خواهد رسید.”

در رصد آخرین وضعیت این پروژه، سردار سرتیپ پاسدار عبدالرضا عابد، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا(ص) بیستم شهریورماه امسال گفت: “از ۲۷ کیلومتر تونل این پروژه، ۹ کیلومتر حفاری شده است و ما آمادگی داریم این پروژه را در سال ۱۴۰۴ به بهره‌برداری برسانیم.”

همچنین فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) از معرفی این پروژه به عنوان یکی از پروژه‌های اولویت‌دار به دولت خبر داد که این قرارگاه آمادگی دارد آن‌را به اتمام برساند.

از اینرو، به‌نظر می‌رسد کندی در اجرای این پروژه، به دلیل معطلی در ایستگاه تأمین مالی باشد و لازم است شرکت آب منطقه‌ای تهران که دسترسی به مدیران این شرکت برای انجام مصاحبه درخصوص آخرین وضعیت این پروژه مهم، علی‌رغم تلاش و پیگیری مستمر در ماه‌های اخیر میسر نشده، به نمایندگی از وزارت نیرو، امور مربوط به اجرای سریع‌تر پروژه علاج بخشی سد لار (انتقال آب نشتی سد لار به کلان) را پیگیری کند.

با بهره‌برداری از این پروژه، حدود ۱۵۰ میلیون مترمکعب در سال از فرار آب سد لار جلوگیری می‌شود و با جایگزینی این طرح با طرح فعلی پمپاژ آب، تخصیص ۳۰۰ تا ۳۳۰ میلیون مترمکعبی آب از سد لار با انتقال این میزان آب به سد لتیان، در سامانه شرقی تهران محقق می‌شود که نقش پررنگی در رفع ناترازی آب تهران دارد.

انتهای پیام/ تسنیم